बेइजिङ– अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चिनियाँ वस्तुमा ५० प्रतिशत थप भन्सार महशुल लगाउने धम्की दिएपछि चीनले मंगलवार त्यसविरुद्ध ‘अन्त्यसम्म लड्ने’ घोषणा गरेको छ । चीनको उक्त घोषणाले विश्व बजारबाट पहिले नै खर्बौं डलर गुमाइसकेको व्यापारिक युद्धलाई अझ बढाएको छ ।

ट्रम्पले गत साता विदेशी वस्तुमा व्यापक भन्सार लगाएर विश्व अर्थतन्त्रलाई हल्लाएका थिए । यसले अन्तरराष्ट्रिय मन्दीको खतरा उत्पन्न गरेको छ । बजारमा नाटकीय गिरावट आए पनि ट्रम्पले आफ्नो आक्रामक व्यापार नीति रोक्ने सम्भावना अस्वीकार गरेका छन् ।

विश्वको दुई ठूला अर्थतन्त्रबीचको भिडन्तमा वासिङ्टनको प्रमुख आर्थिक प्रतिद्वन्द्वी बेइजिङले बिहीवारदेखि लागू हुने गरी अमेरिकी सामानमा ३४ प्रतिशत भन्सार शुल्क घोषणा गरेर प्रतिक्रिया दिएको छ ।

चीनबाट तत्काल प्रतिक्रिया आएसँगै ट्रम्पले नयाँ चेतावनी दिए । बेइजिङले अमेरिकी भन्सार महशुलको प्रहारविरोधी कदमबाट पछि हट्न अस्वीकार गरे थप शुल्क लगाउने ट्रम्पले बताएका छन् । यसले चिनियाँ वस्तुमा कुल भन्सार शुल्क १०४ प्रतिशत पुर्याउनेछ ।

‘मलाई चीनप्रति ठूलो सम्मान छ, उनीहरूले यस्तो गर्न सक्दैनन्,’ ट्रम्पले ह्वाइट हाउसमा भने, ‘हामीसँग एउटा मौका छ… म तपाईंलाई के भन्छु भने, यो गर्नु सम्मानको कुरा हो ।’

अमेरिकाले गरेको ‘ब्ल्याकमेलिङ’को आलोचना गर्दै चीनले तुरुन्तै प्रतिक्रिया दिएको छ र यस्तो कार्यलाई ‘कहिल्यै स्वीकार नगर्ने’ बताएको छ । ‘यदि अमेरिका आफ्नै बाटोमा हिँड्न जोड दिन्छ भने चीनले अन्त्यसम्म लड्नेछ । ट्रम्पको धम्कीले एकपटक फेरि अमेरिकाको ब्ल्याकमेल गर्ने प्रकृतिलाई उजागर गरेको छ,’ चिनियाँ वाणिज्य मन्त्रालयका प्रवक्ताले मंगलवार भने, ‘यदि अमेरिकाले आफ्ना भन्सार शुल्कहरू बढाउँछ भने चीनले आफ्नो अधिकार र हित रक्षा गर्न दृढतापूर्वक जवाफी कदम चाल्नेछ ।’ मन्त्रालयले संयुक्त राज्य अमेरिकासँग ‘संवाद’ चाहेको र ‘व्यापार युद्धमा कुनै विजेता नहुने’ पनि दोहोर्याएको छ ।

बजारमा अशान्ति
ट्रम्पको भन्सार महशुलले पछिल्ला दिनमा बजारमा शुरूमै नाटकीय प्रभाव पारेको छ । एशियाली वित्तीय संकटयताको सबैभन्दा खराब दिन हङकङको ह्याङसेङ सोमवार १३ दशमलव २ प्रतिशतले खस्केको छ । त्यसपछि मंगलवारको कारोबारको शुरुआतीको केही नोक्सानी फिर्ता गरेको छ ।

अस्थिर सत्रपछि वालस्ट्रिट शेयरहरू घटेर समाप्त भए । डाउ र एसएन्डपी ५०० दुवै घट्दै अन्त्य भए । हालैका सत्रहरूमा संयुक्त शेयर बजार मूल्यांकनबाट खर्बौं डलर उडेको छ ।

ट्रम्पले सोमवार फेरि दोहोर्याउँदै भन्सार महशुल कार्यान्वयनमा कुनै ‘बिराम नहेरिएहेको’ बताए ।

उनले भन्सार महशुलबारे चीनसँग छलफल भएको अस्वीकार गरे पनि वार्ता गर्न इच्छुक कुनै पनि देशसँग वार्ताका लागि संयुक्त राज्य अमेरिका तयार रहेको बताए ।
सोमवार सांघाईमा शेयरहरूले ठूलो धक्का खाएपछि चीनको केन्द्रीय बैंकले मंगलवार कारोबार पुनः शुरू हुनुअघि एक विज्ञप्ति जारी गरी बजारलाई स्थिर राख्न एक्सचेन्ज ट्रेडेड फन्डहरू खरीद गर्दा आफू सार्वभौम कोषको पछाडि उभिएको छ भनेर जोड दिएको छ ।

विनाशकारी व्यापार युद्धबाट राहत खोज्ने लगानीकर्ताका कारण टोकियोमा मंगलवार शेयरहरू उचालिए । अमेरिकी अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्टले फक्स न्युजसँगको अन्तरवार्तामा जापानले अमेरिकी भन्सार महशुलमा वार्ताले प्राथमिकता पाउने संकेत दिएपछि शेयरहरू धेरै चाँडै अगाडि आए ।

अमेरिकामा विश्वभरबाट हुने आयातमा १० प्रतिशत ‘आधार’ भन्सार महशुल शनिवार लागू भएको थियो । बुधवारदेखि धेरै देशमा उच्च भन्सार शुल्क लाग्नेछ । यसमा चिनियाँ वस्तुमा लाग्ने ३४ प्रतिशत र युरोपेली संघका उत्पादनमा लाग्ने २० प्रतिशत भन्सार शुल्क समावेश छ ।

धेरै मुलुकले वार्ता खोजेको बेसेन्टले फक्स न्युजलाई बताए । ‘राम्रो वार्तामार्फत हामीले गर्ने सबै कुरा भनेको स्तरहरू घट्नु हो,’ उनले भने ।

भन्सार शुल्कहरूमाथि ट्रम्पसँग व्यक्तिगत रूपमा वकालत गर्ने पहिलो नेता इजरायलका प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुसँग भेट्दा अमेरिकी राष्ट्रपतिले भनेका छन्, ‘स्थायी भन्सार महशुल हुन सक्छ र वार्ता पनि हुन सक्छ, किनकि भन्सार महशुलबाहेक हामीलाई चाहिने कुराहरू छन् ।’

युरोपेली संघका व्यापार मन्त्रीहरूले सोमवार लक्जमबर्गमा उक्त संगठनको प्रतिक्रियाबारे छलफल गरेका थिए । त्यहाँ जर्मनी र फ्रान्सले ठूला अमेरिकी प्रविधि कम्पनी लक्षित कर लगाउन पैरवी गरेका थिए ।

‘हामीले वस्तु र सेवामा कुनै पनि विकल्प बाहिर राख्नु हुँदैन,’ फ्रान्सेली व्यापारमन्त्री लरेन्ट सेन्ट–मार्टिनले भने, ‘२७ मुलुक सदस्य रहेको संगठनले युरोपेली टुलबक्स खोल्नुपर्छ जुन धेरै व्यापक छ र अत्यन्तै आक्रामक पनि हुन सक्छ ।’

बजारले आफ्नो अस्थिर यात्रा जारी राख्दै गर्दा ट्रम्पले अमेरिकीहरूलाई भने, ‘कमजोर नबन्नुहोस, मूर्ख नबन्नुहोस ।’

७८ वर्षीय रिपब्लिकन राष्ट्रपति ट्रम्प भन्सार महशुलले विदेशी कम्पनीहरूलाई वस्तु विदेशमा बनाउनुको सट्टा संयुक्त राज्य अमेरिकामा स्थानान्तरण गर्न बाध्य पारेर अमेरिकाको हराएको उत्पादन आधारलाई पुनर्जीवित गर्नेछ भन्ने विश्वास गर्छन् ।

तर, अधिकांश अर्थशास्त्री उनको सिद्धान्तमाथि प्रश्न उठाउँछन् र उनको करहरू स्वेच्छाचारी भएको बताउँछन् ।

जेपी मोर्गन चेजका सीईओ जेमी डिमोनले आसन्न मुद्रास्फीतिको चेतावनी दिँदै भने, ‘भन्सार महशुलको मेनुले मन्दी ल्याउँछ वा ल्याउँदैन भन्ने प्रश्न रहन्छ, तर यसले वृद्धिलाई सुस्त पार्छ ।’

ट्रम्पका कट्टर समर्थक अमेरिकी सिनेटर टेड क्रुजले सामान्य मतदाताहरूमा पर्ने प्रभावबारे रिपब्लिकन सांसदहरूबीच व्यापक चिन्ता व्यक्त गरे ।
उनले रोजगारीको अभाव र बढ्दो मूल्यको चेतावनी दिँदै मन्दीको अर्थ अर्को वर्ष मध्यावधि चुनावमा रिपब्लिकनहरूका लागि ‘रक्तपात’ हुने बताए ।